Cieniolubne byliny – czyli co posadzić w cieniu

Odpowiedni dobór roślin do miejsca i warunków panujących w ogrodzie to kluczowe zadanie każdej osoby planującej ogród, niezależnie od tego czy jest ona amatorem czy profesjonalistą.
Dosyć często problemów nastręczają miejsca zacienione, rabaty pod drzewami lub leśne ogrody. Są to warunki trudne, które mocno ograniczają pulę gatunków do wyboru. Ale one również mogą być zaaranżowane w sposób interesujący. Oprócz krzewów nasze rabaty i ogrody możemy uzupełnić także cieniolubnymi bylinami.

Byliny cieniolubne

Gatunków bylin, które dobrze czują się w cieniu, nie jest wcale tak mało. Tego typu rośliny zwykle mają bardziej ozdobne liście niż kwiaty.

W cieniu świetnie czują się hosty (inaczej funkie). Są to rośliny łatwe w uprawie, a mnogość odmian sprawia, że możemy ubarwić nasze rabaty w cieniu różnymi kompozycjami kolorystycznymi. Odmiany o liściach ciemnozielonych i zielonych dobrze znoszą cień. Natomiast odmiany o pstrych liściach możemy posadzić również w półcieniu.

Ozdobę host stanowią również ich kwiaty, występujące w kolorach od bieli do fioletu. Niektóre odmiany kwitną okazale.

Hosty nie są bardzo wymagającymi roślinami. Najlepiej poradzą sobie na wilgotnych glebach o odczynie lekko kwaśnym. Jeśli mamy trudne warunki w ogrodzie, warto wyściółkować rabatę z hostami warstwą kompostu, aby ograniczyć utratę wody z podłoża.

Hosty, zwłaszcza odmiany o szybkim wzroście, łatwo rozmnożymy przez podział karp, którego najlepiej dokonać na wiosnę.

Okazałe kwiaty hosty

Hosta – odmiana o niebiesko-zielonych liściach

Hosta – odmiana o biało-zielonych liściach

Wyjątkowo cieniolubne rośliny to także miodunki, na przykład miodunka pstra (Pulmonaria saccharata). Miodunki nadają się do głęboko zacienionej rabaty, pod drzewami lub pod krzewami.

W upalne lata, nawet kilka godzin intensywnego słońca może sprawić, że rośliny stracą wigor. Dlatego warto sadzić miodunki w bardzo cienistych miejscach i zapewnić im odpowiednią wilgotność podłoża.

Ich organami przetrwalnymi są kłącza, które rozrastają się zapewniając roślinie kępiasty pokrój. Miodunki kwitną wczesną wiosną, ich kwiaty są małe, często o różnych kolorach na jednej szypule (różowe, niebieskie, fioletowe) i silnie przyciągają owady. Dopiero po obumarciu kwiatów, miodunka wypuszcza duże, wyjątkowo dekoracyjne liście.

Ozdobne z liści

Kolejną interesującą rośliną, która nadaje się na rabaty w cieniu, a zarazem jest dekoracyjna z liści, jest kopytnik pospolity (Asarum europaeum). Jest to nasza rodzima roślina, występująca w cienistym runie lasów liściastych. Swoją nazwę zawdzięcza przypominającym kształtem kopyto, ciemnozielonym liściom. Kopytnik jest świetną roślina okrywową na miejsca położone w głębokim cieniu. Na glebach zasadowych i żyznych rozrasta się szybko.

Ozdobna z liści brunera wielkolistna (Brunera macrophylla), szczególnie w odmianie ‚Jack Frost’, także sprawdzi się nam jako roślina cieniolubna. Duże, srebrno zabarwione liście oraz podobne do niezapominajek kwiaty stanowią ciekawą ozdobę rabat. Brunery zniosą półcień i wystawę na słońce przez kilka godzin w ciągu dnia. Jeśli przy większym oświetleniu będą miały zapewnioną odpowiednią wilgotność, ich wzorzyste liście będą pięknie wybarwione.

Brunery łatwo się wysiewają, jednak rośliny potomne nie powtarzają cech odmiany. Ziemię pod brunery warto wzbogacić kompostem.

Wyjątkowo ciekawą rośliną jest rodgersja kasztanowcolistna (Rodgersja aesculifolia). Jej ogromne liście są ozdobą rabat. Z tego względu jednak roślina ta potrzebuje dość dużo miejsca, aby móc swobodnie rosnąć. Rodgersje potrzebują wilgotnej gleby i dużej wilgotności powietrza. Dlatego, w bardzo upalne dni, brzegi liści mogą zasychać. Świetnym miejscem dla tej rośliny będzie zacienione sąsiedztwo oczka wodnego.

Wybierając miejsce dla rodgersji, warto wybrać stanowisko zaciszne, nie wystawione na wiatry. Młode okazy warto okryć na zimę.

Trawy, turzyce i inne

Jeżeli interesują nas cieniolubne trawy lub turzyce, ciekawym gatunkiem jest turzyca rzędowa ‘Variegata’ (Carex siderosticha ‘Variegata’). Roślina ta czuje się dobrze w cieniu, jak i w półcieniu. Na pełnym słońcu jej liście stracą swój ciemnozielony odcień. Turzycy nie przycinamy, a jedynie wyczesujemy suche liście na wiosnę.
W miejscach o charakterze naturalistycznym, w cieniu sprawdzi się także kosmatka olbrzymia (Luzula sylvatica) lub owłosiona (Luzula pilosa). Kosmatki wbrew pozorom nie są trawami, a pochodzą z rodziny sitowatych. Nadają się do mocno zacienionych miejsc, zwłaszcza wilgotnych, położonych przy oczkach wodnych. Dodatkowo kosmatki są zimozielone i zapewnią ozdobę nawet zimą.